نقش عبدالرئوف فطرت در آگاهی شعور ملی

Authors

عبدالخالق نبوی

استادیار

abstract

در تاریخ ادبیات نوین تاجیکی که از ابتدای سدۀ بیستم میلادی به بعد جریان داشته و رشد و کمال معینی را ازسر گذرانده است، آثار منثور عبدالرئوف فطرت جایگاهی مهم دارد. این مقاله با هدف بررسی آثار فطرت ازنظر درون مایه و شکل و اسلوب به نگارش درآمد است. نخستین نمونۀ نثر فطرت، رسالۀ مناظره، شامل بحث یک نفر فرنگی با مدرس بخارایی درخصوص نزاع قدیم و جدید است. ژانر این اثر بیشتر شکل درام دارد و واسطۀ تصویری آن نیز دیالوگ و مباحثه است. اثر دیگر فطرت بیانات سیاح هندی است که در آن احوال نامطلوب اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و علمی بخارا به تصویر کشیده شده است. بنیاد این اثر نیز مناظره و مکالمه، و بحث و استدلال است. این دو اثر سبکی نوین را در ادبیات تاجیکی بنیاد گذاشتند و اسلوب ساده نویسی و واقع گرایی را تحکیم کردند. رساله های رهبر نجات و عایله، جزء آثار علمی و اخلاقی فطرت هستند که خصوصیت مهم آن ها داشتن برنامه ای مشخص است. مؤلف در این دو اثر ضمن طرح مسائل دردناک جامعه، برای رسیدن به آرمان های معارف پروری برنامه ای پیشنهاد می کند. رسالۀ رهبر نجات یک دستورالعمل بزرگ اخلاقی، فلسفی، اقتصادی و معنوی است که در این روزگار نیز به نفع اهل دین و ملت و بشریت است. در رسالۀ عایله نیز از ضرورت تشکیل عایله و استحکام آن سخن به میان آمده است. نگارنده در پایان، پس از بررسی آثار فطرت به این نتیجه رسیده است که آثار این نویسندۀ اصلاح گرا و تجدد خواه نه تنها در زمان خود به عنوان برنامۀ انتباه و رهایی کشور از عقب ماندگی محسوب می شدند، بلکه امروز نیز در خودشناسی معنوی، ملی و تحکیم اساس اجتماعی جامعه می توانند مؤثر باشند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

استاد رودکی در یک مقالۀ عبدالرئوف فطرت

فرهنگ تحفه‌الاحباب حافظ اوبهی که در سال ۱۵۳۰م درزمینۀ لغت فرس اسدی طوسی تألیف شده است، یکی از سرچشمه‌های معتمد ادبی دربارۀ تاریخ ادبیات، به‌ویژه گردآوری و تحقیق اشعار و ابیات پراکندۀ فارس و تاجیک در سده‌های دهم و یازدهم میلادی به‌شمار می‌رود. اولین مقالۀ تحقیقاتی که عبدالرئوف فطرت براساس یکی از نسخه‌های قلمی این کتاب نوشته، تا به امروز اهمیت علمی خود را ازدست نداده است. در مقا...

full text

استاد رودکی در یک مقالۀ عبدالرئوف فطرت

فرهنگ تحفه الاحباب حافظ اوبهی که در سال ۱۵۳۰م درزمینۀ لغت فرس اسدی طوسی تألیف شده است، یکی از سرچشمه های معتمد ادبی دربارۀ تاریخ ادبیات، به ویژه گردآوری و تحقیق اشعار و ابیات پراکندۀ فارس و تاجیک در سده های دهم و یازدهم میلادی به شمار می رود. اولین مقالۀ تحقیقاتی که عبدالرئوف فطرت براساس یکی از نسخه های قلمی این کتاب نوشته، تا به امروز اهمیت علمی خود را ازدست نداده است. در مقالۀ فطرت ملاحظه های...

full text

شعور حرف زدن، شعور حرف شنیدن

شعور حرف زدن، شعور حرف شنیدن   حجت الاسلام محمد سروش محلاتی 1   1- استاد حوزه علمیه قم و عضو هیات علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه     خلاصه   یکی از حقوق شهروندان در نظام اسلامی، حق اظهارنظر در برابر حاکمان است. این حق اختصاص به مطرح کردن مسائل شخصی ندارد و آنان می‌توانند نظرات خود را درباره همه مسائل جامعه، به عالیترین مقامات ارائه کنند. از اینرو در منابع اسلامی، از وجود «حجاب» و مانع بین حاکمان ...

full text

نقش فطرت در حرکت استکمالی انسان

کاوش در باب فطرت و نقش عقل و خرد به‌عنوان کانون این قلمرو در مکاتب گوناگون، ابعاد مختلفی دارد. از بررسی این ابعاد گوناگون چنین برمی‌آید که فطریات مربوط به حوزۀ ادراک و شناخت، اصول و مبادی شناخت و تفکر بشر را تشکیل می‌دهد و موجب تمایز فطرت از طبیعت و غریزه می‌شود، تفاوتی که از سنخ اختلاف تشکیکی و ناشی از تفاوت در مراتب وجودی موجودات است. هرگونه تردید در این اصول و مبادی تفکر، بنای معرفت بشری را ...

full text

شعور شهروندی (6) شعور داوری دینی

 شعور شهروندی (6)   شعور داوری دینی       حجت الاسلام محمد سروش محلاتی 1   1- استاد حوزه علمیه قم و عضو هیات علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه     خلاصه   تبعیت از متخصص احکام دینی یعنی مجتهد، مانند مراجعه به هر متخصص دیگر، امری کاملاً عقلانی و منطقی است که تقلید نام نهاده شده است. آنچه در این میان مورد بحث است، قلمرو این تقلید و تبعیت می‌باشد. وقتی آن روش عقلانی و منطقی به درستی مورد تطبیق قرار گیرد...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
رودکی ( پژوهش های زبانی و ادبی در آسیای مرکزی )

جلد ۱۰، شماره ۲۳، صفحات ۱۹۹-۲۲۴

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023